جلوه هايي از اخلاق سياسي در رفتار پيامبر (ص)
زندگاني پيامبر اعظم (ص) از حيث سياست و مشي سياسي بسيار قابل مطالعه و درس آموزي است. آن حضرت با شريعت جديدي كه از جانب خداي سبحان به آن مبعوث شد، دين جديد و نظام حكومتي تازه و بديعي را در سرزمين جزيره العرب پي افكند كه از آغاز نيز منحصر به اين سرزمين نبود، همچنان كه در كمتر از نيم قرن از آن فراتر رفته، بلاد ايران، شام، مصر و مغرب را درنورديد و تا قلب آندلس پيش رفت. به اين ترتيب، نهالي كه با دستان مبارك آن پيامبر رحمت غرس شده بود، درخت تناوري شد كه ريشه هاي آن تا اعماق سه قاره آسيا، آفريقا و اروپا گسترده شده و شاخ و برگ آن بر سراسر گيتي سايه افكند.
بررسي رفتار سياسي پيامبراكرم در سال هاي نخستين دعوت به اسلام و حركت عظيمي كه ايشان در سرزمين مكه آغاز كرد، در حالي كه گرفتار ضعف شديد سياسي بود و دشمنان قدرتمند و مقتدري داشت، مي تواند براي كساني كه به دنبال به دست گيري قدرت حكومتي در هر كشوري هستند، آموزنده باشد؛ همان طور كه مطالعه عملكرد پيامبر در دوران به دست گرفتن قدرت سياسي در مدينه و تشكيل حكومت، براي حاكمان و قدرتمندان كشورهاي اسلامي بهترين نمونه از اخلاق قدرت و رفتار مطلوب حاكمان اسلامي را ارائه مي دهد. اين مطالعه و درس آموزي، نه فقط از ديد مسلمانان و به عنوان تأسي به عمل پيشواي دين اسلام اهميت دارد، بلكه از ديد هر كس كه دستي در سياست دارد يا درباره فلسفه سياسي مطالعه مي كند، قابل تأمل است. مبارزه ثمربخشي كه پيامبراكرم در دوران جاهليت و در سرزميني كه فرسنگ ها با علم و تمدن آن روز بشري فاصله داشت، آغاز كرد و الگوي حكومتي موفقي كه ارائه داد، بهترين نمونه براي مطالعات عميق بر روي مباحث مربوط به شيوه آغاز و پيگيري مبارزات سياسي از هنگام ضعف نيروي انساني و تجهيزات مادي تا زمان به دست گرفتن قدرت، در عين رعايت اصول اخلاق انساني است. آنچه فيلسوفان سياسي درباره شيوه هاي حكومت كردن بر مردم گفته و نوشته اند، تمامي آموزه هاي انديشمندان غرب و شرق كه براي پيروزي در مبارزات سياسي و يا پايداري حكومت بيان كرده و رفتار و عملكرد ويژه اي را ارائه داده اند همگي با عرضه بر رفتار سياسي اخلاقي و عملكرد مبارزاتي و حكومتي پيامبراعظم قابل قضاوت و داوري است. تجربه بشري ثابت كرده است كه حاكمان، پس از گذشت زماني از زمامداري، در چشم رعايا از عظمت و قداست خالي مي شوند، ولي پيامبراكرم چنين سرنوشتي را پيدا نكرد. قداست مقام ايشان در مدت زمامداري افزون تر شد و فراتر رفت؛ نه آن كه فروتر گردد. بايد بررسي نمود كه راز اين نتيجه چه بود؟
اخلاق مبارزاتي(جلوه هايي از اخلاق سياسي پيامبر قبل از تشكيل حكومت[در مكه و پيش از هجرت])
1- قاطعيت و جديت در اهداف
در آغاز بعثت و شروع دعوت پيامبراكرم، و پس از اقبالي كه از سوي گروه اندكي از جوانان كه در شهر مكه زندگي مي كردند به آيين ارائه شده از سوي ايشان صورت گرفت، سران شهر مكه نگران گسترش اين دعوت شدند و تلاش كردند تا با تهديد يا تطميع پيامبر، ايشان را از ادامه فعاليت خويش بازدارند. قاطعيت ايشان در ادامه فعاليت هاي تبليغي و جديت در اهداف مبارزاتي، از ويژگي هاي عملكرد پيامبر در سرزمين مكه و در آغاز انقلاب دين اسلام است. تعبير مشهور رسول الله در برابر تهديد ها و تطميع هاي سران قريش كه: «به خدا قسم اگر خورشيد را در دست راست من بگذارند و ماه را در دست چپ من قرار دهند، من دست از اين كار نخواهم كشيد تا اين كه در اين راه هلاك شوم يا اين كه خداوند مرا نصرت داده و بر آنان غالب آيم»